निमावि मै लिम्बू युवायुवतीहरु विवाह वन्धनमा

लिम्वूवान व्लगस्पोट रमेशचन्द्र अधिकारी
धनकटा, पुस ५ - चार कक्षा पढ्दै गरेकी सनिता लिम्बूको गलामा तिलहरी सजिएको छ । तर विवाहपछिको जीवनशैलीबारे उनी अनभिज्ञ छिन् । भन्छिन्- 'केही थाहा छैन ।' उनका पति भोजबहादर पनि त्यही विद्यालयमा आठ कक्षाका छात्र हन् । परेवादिन-९ स्थित महाकाली निमाविका विवाहित उनीहरू मात्रै होइनन् । अरू १४ जना पनि कलिलै उमेरमा विवाह बन्धनमा बाधिएका छन् । यी आठ जोडीको गएका ६ महिनाबीचमा विवाह भएको हो । जिल्ला सदरमकामबाट पाच कोस दूरीमा रहेको उक्त विद्यालयका चारदेखि आठ कक्षासम्म अध्ययन गर्ने छात्रछात्राबीच विवाह भएको प्रधानाध्यापक वासदेव घिमिरेले बताए । उनका अनसार अधिकांशको विवाह १४ देखि २० वर्षो उमेरमा भएको छ । सनिता र भोजबहादर पछिल्लो विवाहित जोडी हो । दवै राजीखसीले प्रेम विवाह गरेको बताउछन् । 'सानैदेखि प्रेम बस्यो अनि बिहे गरियो,' सनिताले भनिन्- 'बिहेपछि घरको काम र अन्य कारणले पढ्न मन लाग्न छोडेको छ ।' उनीहरू मात्र होइन उक्त विद्यालयका छ कक्षाका वसन्त लिम्बू र आठ कक्षाकी यमना लिम्बूबीच पनि भर्खरै प्रेमपछि मागी विवाह भएको हो । कक्षा आठमा पढ्ने लीलबहादर लिम्बू र शोभा लिम्बू, सात कक्षाका सहरमान र मनीषा लिम्बू, आठ कक्षाका अमर र सात कक्षाकी रनमाया लिम्बू पनि दम्पती हन् । विवाहपछिका केही वर्षै बच्चा जन्माउने भएकाले यसरी विवाह गर्नेहरूले बीचमै पढाइ छाड्ने गरेको प्रधानाध्यापक घिमिरेले बताए । उनले भने- 'चाडो विवाह गनर्र् पढाइ छाड्न यहा सामान्य भएको छ ।' विगतमा भन्दा यस वर्षविद्यालयका छात्रछात्राबीच नै विवाह गर्नेहरूको संख्या अत्यधिक बढेको छ । विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष सरेन्द्रकमार लिम्बूका अनसार यसलाई कम गर्न जनचेतना जररी छ । 'शिक्षक वर्गले सम्झाइबझाई गर्दा पनि यसमा कमी आएन,' घिमिरेले भने । जिल्ला शिक्षा अधिकारी दामोदर दाहालले यस प्रकारमा समस्याको न्यूनीकरण गर्न शिक्षा कार्यालयले निमावि र मावि तहका शिक्षकका लागि जीवनपयोगी स्वास्थ्य सीपमा आधारित तालिम सञ्चालन गरिएको जानकारी दिए ।