लिम्वूवान डट व्लगस्पोट डटकम,काठमाडौं
दुई साताअघि काठमाडौंका दुई ठाउँबाट मानव अस्थिपञ्जर बरामद भएपछि काठमाडौंलाई 'ट्रान्जिट' बनाएर संगठित रूपमा मानव अस्थिपञ्जरको व्यापार भइरहेको तथ्य खुलेको छ । करिब एक वर्षअगाडि 
काठमाडौंको ज्याठामा १७ थान मानव खप्परसहित एक व्यक्ति पक्राउ परे पनि मानव अस्थिपञ्जरका व्यापारी प्रहरीको फन्दामा परेका थिएनन् । ५ र ६ चैतमा ठूलो मात्रामा मानव खप्पर र नलीहाड बरामद भएपछि प्रहरी मानव अस्थिपञ्जरको व्यापारमा संगठित समूह नै सक्रिय रहेको निष्कर्षमा पुगेको छ । यद्यपी सञ्जालका मुख्य व्यक्तिलाई भने प्रहरीले पक्राउ गर्न सकेको छैन । प्रहरीको फन्दामा पर्ने प्रायः सहयोगी मात्र हुने र मुख्य नाइके सधंै उम्कने गरेका कारण अस्थिपञ्जरका व्यापारीको रुट र सञ्जाल अझै यकिन गर्न प्रहरीलाई हम्मे परेको छ । महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंका प्रमुख नवराज सिलवाल भन्छन्, 'यसका व्यापारीहरू निक्कै चलाख देखिएका छन् । प्रायः पक्राउ परेकाहरू सहयोगी मात्र हुने र उनीहरूबाट व्यापारको रुट स्पष्ट नहुँदा अनुसन्धानमा कठिनाइहरू आइरहेका छन् ।'मुख्य नाइकेहरू फेला नपरेका कारण यी सामानहरू कहाँ जान्छन् भन्नेमा समेत प्रहरी अन्योलमा नै देखिन्छन् । मानव खप्पर र हस्तीहाडहरू उपत्यकाबाहिरबाट आउने र काठमाडौंबाट स्थलमार्ग र हवाईमार्ग भएर बाहिरिने गरेको बताए पनि निश्चित रूपमा यहीँ जान्छ भनेर भन्ने सक्ने अवस्थामा छैनन् प्रहरी अधिकारी । सिलवालले भने, 'प्रारम्भिक अनुसन्धानहरूबाट हवाईमार्गबाट प्रायः मध्यपूर्वी देशमा जाने र स्थलमार्गबाट तिब्बत हुँदै अन्य राष्ट्रमा निर्यात हुने गरेको देखिएको छ ।'कहाँबाट आउँछन् ?अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरी अधिकारीहरू नेपालमा पक्राउ परेका मानव अस्थिपञ्जरहरू भारतबाट आउने गरेको दाबी गर्छन् । तराईका केही जिल्लाका मानव चिहान खनिने गरेको भए पनि नेपालमा पक्राउ पर्ने अधिकांश मानव अस्थिपञ्जरको स्रोत भारत नै रहेको उनीहरूको दाबी छ । एसपी सिलवालले भने, 'पक्राउ परेका अभियुक्त र फेला परेका अस्थिपञ्जरको अवस्था हेर्दा यो भारतबाटै आएको देखिन्छ ।'वेला-वेला पक्राउ पर्ने अस्थिपञ्जरहरूको रुट हेर्ने हो भने पनि भारत हुँदै नेपालमा मानव अस्थिपञ्जर भित्रिने गरेको स्पष्ट हुन्छ । चालू वर्षमा विभिन्न स्थानमा पक्राउ परेका अधिकांश अस्थिपञ्जर भारतबाट नेपाल आएको पाइएको थियो ।गत २९ पुसमा सशस्त्र प्रहरीको राजस्व गस्ती टोलीले काँकडभिट्टामा भारतबाट आएको एक सय ८० थान मानव खप्पर र आठ थान नलीहाड फेला पारेको थियो । तीनवटा झोलामा आएको सो सामग्री नेपालको पूर्वी नाकाबाट आएको अनुसन्धानको क्रममा खुलेको थियो । भारतस्थित बिहारको गयामा रहेको बक्सर भन्ने स्थान मानव अस्थिपञ्जर लिने मुख्य थलो रहेको एक प्रहरी अधिकारीले बताए । बक्सरमा आएपछि गंगा नदी समथर बन्ने र गंगामा बग्दै आउने मानव अस्थिपञ्जरहरू छरिने गरेकाले बक्सरमा भारतीयहरूले अस्थायी छाप्रो बनाएर अस्थिपञ्जर संकलन गर्ने गरेको उनको भनाइ छ । उनले भने, 'त्यहाँ टाउको एक सय ५० देखि दुई सयमा र नलीहाड एक सयदेखि एक सय ७५ सम्ममा सहजै किन्न पाइन्छ ।' नेपालमा पक्राउ पर्ने अधिकांश अस्थिपञ्जर बक्सरबाटै आएको उनी बताउँछन् ।
काठमाडौंको ज्याठामा १७ थान मानव खप्परसहित एक व्यक्ति पक्राउ परे पनि मानव अस्थिपञ्जरका व्यापारी प्रहरीको फन्दामा परेका थिएनन् । ५ र ६ चैतमा ठूलो मात्रामा मानव खप्पर र नलीहाड बरामद भएपछि प्रहरी मानव अस्थिपञ्जरको व्यापारमा संगठित समूह नै सक्रिय रहेको निष्कर्षमा पुगेको छ । यद्यपी सञ्जालका मुख्य व्यक्तिलाई भने प्रहरीले पक्राउ गर्न सकेको छैन । प्रहरीको फन्दामा पर्ने प्रायः सहयोगी मात्र हुने र मुख्य नाइके सधंै उम्कने गरेका कारण अस्थिपञ्जरका व्यापारीको रुट र सञ्जाल अझै यकिन गर्न प्रहरीलाई हम्मे परेको छ । महानगरीय प्रहरी परिसर काठमाडौंका प्रमुख नवराज सिलवाल भन्छन्, 'यसका व्यापारीहरू निक्कै चलाख देखिएका छन् । प्रायः पक्राउ परेकाहरू सहयोगी मात्र हुने र उनीहरूबाट व्यापारको रुट स्पष्ट नहुँदा अनुसन्धानमा कठिनाइहरू आइरहेका छन् ।'मुख्य नाइकेहरू फेला नपरेका कारण यी सामानहरू कहाँ जान्छन् भन्नेमा समेत प्रहरी अन्योलमा नै देखिन्छन् । मानव खप्पर र हस्तीहाडहरू उपत्यकाबाहिरबाट आउने र काठमाडौंबाट स्थलमार्ग र हवाईमार्ग भएर बाहिरिने गरेको बताए पनि निश्चित रूपमा यहीँ जान्छ भनेर भन्ने सक्ने अवस्थामा छैनन् प्रहरी अधिकारी । सिलवालले भने, 'प्रारम्भिक अनुसन्धानहरूबाट हवाईमार्गबाट प्रायः मध्यपूर्वी देशमा जाने र स्थलमार्गबाट तिब्बत हुँदै अन्य राष्ट्रमा निर्यात हुने गरेको देखिएको छ ।'कहाँबाट आउँछन् ?अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरी अधिकारीहरू नेपालमा पक्राउ परेका मानव अस्थिपञ्जरहरू भारतबाट आउने गरेको दाबी गर्छन् । तराईका केही जिल्लाका मानव चिहान खनिने गरेको भए पनि नेपालमा पक्राउ पर्ने अधिकांश मानव अस्थिपञ्जरको स्रोत भारत नै रहेको उनीहरूको दाबी छ । एसपी सिलवालले भने, 'पक्राउ परेका अभियुक्त र फेला परेका अस्थिपञ्जरको अवस्था हेर्दा यो भारतबाटै आएको देखिन्छ ।'वेला-वेला पक्राउ पर्ने अस्थिपञ्जरहरूको रुट हेर्ने हो भने पनि भारत हुँदै नेपालमा मानव अस्थिपञ्जर भित्रिने गरेको स्पष्ट हुन्छ । चालू वर्षमा विभिन्न स्थानमा पक्राउ परेका अधिकांश अस्थिपञ्जर भारतबाट नेपाल आएको पाइएको थियो ।गत २९ पुसमा सशस्त्र प्रहरीको राजस्व गस्ती टोलीले काँकडभिट्टामा भारतबाट आएको एक सय ८० थान मानव खप्पर र आठ थान नलीहाड फेला पारेको थियो । तीनवटा झोलामा आएको सो सामग्री नेपालको पूर्वी नाकाबाट आएको अनुसन्धानको क्रममा खुलेको थियो । भारतस्थित बिहारको गयामा रहेको बक्सर भन्ने स्थान मानव अस्थिपञ्जर लिने मुख्य थलो रहेको एक प्रहरी अधिकारीले बताए । बक्सरमा आएपछि गंगा नदी समथर बन्ने र गंगामा बग्दै आउने मानव अस्थिपञ्जरहरू छरिने गरेकाले बक्सरमा भारतीयहरूले अस्थायी छाप्रो बनाएर अस्थिपञ्जर संकलन गर्ने गरेको उनको भनाइ छ । उनले भने, 'त्यहाँ टाउको एक सय ५० देखि दुई सयमा र नलीहाड एक सयदेखि एक सय ७५ सम्ममा सहजै किन्न पाइन्छ ।' नेपालमा पक्राउ पर्ने अधिकांश अस्थिपञ्जर बक्सरबाटै आएको उनी बताउँछन् । 
No comments:
Post a Comment