लिम्वूवान डट व्लगस्पोट डटकम,काठमाडौं
चार वर्षभित्र मेलम्चीको पानी राजधानी लैजान चिनियाँ कम्पनीसित सम्झौता भएलगत्तै चर्चित मेलम्ची 
खानेपानी आयोजनामा बहुपक्षीय अवरोध सुरु भएको छ ।आ-आफ्ना माग अघि सारेर मुहान क्षेत्रका वासिन्दा, अन्य प्रभावित वासिन्दा, आयोजना कर्मचारी तथा स्थानीय ह्योल्मो समितिले छुट्टाछुट्टै आन्दोलन कार्यक्रम घोषणा गरी आयोजनामा अवरोध खडा गरेका हुन् । पटक-पटक अवरोधको सिकार बन्दै आएको आयोजना निर्माण कार्य पाँचपक्षीय आन्दोलनले पुनः अवरुद्ध भएको छ । स्थानीय वासिन्दाले मुहान सार्नुपर्ने, आयोजना प्रभावित क्षेत्र थप्नुपर्नेलगायत माग गरेर अवरोध पुर्याएका छन् भने ह्योल्मो समितिले स्थानीयको आन्दोलनमा ऐक्यबद्धता जनाउँदै पूर्वसहमती कार्यान्वयनको माग अघि सारेर आयोजनामा असहयोग गरेको छ । त्यस्तै, स्थायी गरिनुपर्ने भन्दै आयोजनाकै कर्मचारी पनि आन्दोलित छन् ।मेलम्चीको पानी राजधानी लैजान सुरुङ निर्माणका लागि बिहीबार आयोजना र चिनियाँ कम्पनीबीच सम्झौता भएको थियो । सम्झौता भएकै दिन राजधानी पुगेका स्थानीय वासिन्दाले आयोजनाको मुख्य कार्यालय र मेलम्चीस्थित साइट कार्यालयमा तालाबन्दी गरेका थिए । मुख्य कार्यालयको ताला आयोजना आफैंले खोले पनि साइट कार्यालय भने अझै बन्द छ ।प्रभावित हेलम्बुबासीले आयोजनाको नाम फेर्न र मुहान सार्न दबाब दिएका छन् । लामो समयदेखि आयोजनाको नाम परिवर्तन गरिनुपर्ने माग गर्दै आएका उनीहरूले पछिल्लो समय आयोजनाको मुहान नै सार्नुपर्ने भन्दै आन्दोलन चर्काएका छन् ।दोस्रो चरणमा याङ्री र लार्के खोलाको पानीसमेत राजधानी लैजाने तयारी आयोजनाले गरेकाले नाम परिवर्तन गरिनुपर्ने र तयारी स्थानमा मुहान बनाउँदा बस्ती बग्ने सम्भावना रहेकाले त्यसलाई अन्यत्र सार्नुपर्ने ह्योल्मोको तर्क छ । आयोजनाले पहिलो चरणमा मेलम्चीपछि दोस्रो चरणमा याङ्री र लार्केको पानी पनि राजधानी लैजाने तयारी गरेको छ । 'याङ्री र लार्केसमेत लैजाने भएकाले नाम परिवर्तन गर्न प्रस्ताव गरेका हौं', हेलम्बुका छिरिङ लामाले भने, 'आयोजनाको नाम फेर्नु ह्योल्मोको पहिलो सर्त हो ।' स्थानीय वासिन्दाले आयोजनाको नाममा 'ह्योल्मो' थप्नुपर्ने बताएका छन् । तयारी स्थानमा मुहान बनाउँदा हेलम्बुको प्रसिद्ध पर्यटकीय स्थान मेलम्चीघ्याङ् र तार्केघ्याङ्को बस्ती खतरामा पर्ने भएकाले सार्न दबाब दिएको उनले बताए । आयोजनाले हाल रिबर्मा भन्ने ठाउँमा इन्टेक बनाएर पानी लैजाने योजना बनाएको हो । 'आयोजनाले बस्ती नबगाउने आधार दिन सकोस्', लामाले भने ।त्यसैगरी, सामाजिक उत्थान कार्यक्रम (सुप) सञ्चालनको जिम्मा पाएको ह्योल्मो-सिन्धु-मेलम्ची उपत्यका सामाजिक उत्थान कार्यक्रम सञ्चालन समितिसमेतको आयोजनाको कामप्रति असन्तुष्टि छ
खानेपानी आयोजनामा बहुपक्षीय अवरोध सुरु भएको छ ।आ-आफ्ना माग अघि सारेर मुहान क्षेत्रका वासिन्दा, अन्य प्रभावित वासिन्दा, आयोजना कर्मचारी तथा स्थानीय ह्योल्मो समितिले छुट्टाछुट्टै आन्दोलन कार्यक्रम घोषणा गरी आयोजनामा अवरोध खडा गरेका हुन् । पटक-पटक अवरोधको सिकार बन्दै आएको आयोजना निर्माण कार्य पाँचपक्षीय आन्दोलनले पुनः अवरुद्ध भएको छ । स्थानीय वासिन्दाले मुहान सार्नुपर्ने, आयोजना प्रभावित क्षेत्र थप्नुपर्नेलगायत माग गरेर अवरोध पुर्याएका छन् भने ह्योल्मो समितिले स्थानीयको आन्दोलनमा ऐक्यबद्धता जनाउँदै पूर्वसहमती कार्यान्वयनको माग अघि सारेर आयोजनामा असहयोग गरेको छ । त्यस्तै, स्थायी गरिनुपर्ने भन्दै आयोजनाकै कर्मचारी पनि आन्दोलित छन् ।मेलम्चीको पानी राजधानी लैजान सुरुङ निर्माणका लागि बिहीबार आयोजना र चिनियाँ कम्पनीबीच सम्झौता भएको थियो । सम्झौता भएकै दिन राजधानी पुगेका स्थानीय वासिन्दाले आयोजनाको मुख्य कार्यालय र मेलम्चीस्थित साइट कार्यालयमा तालाबन्दी गरेका थिए । मुख्य कार्यालयको ताला आयोजना आफैंले खोले पनि साइट कार्यालय भने अझै बन्द छ ।प्रभावित हेलम्बुबासीले आयोजनाको नाम फेर्न र मुहान सार्न दबाब दिएका छन् । लामो समयदेखि आयोजनाको नाम परिवर्तन गरिनुपर्ने माग गर्दै आएका उनीहरूले पछिल्लो समय आयोजनाको मुहान नै सार्नुपर्ने भन्दै आन्दोलन चर्काएका छन् ।दोस्रो चरणमा याङ्री र लार्के खोलाको पानीसमेत राजधानी लैजाने तयारी आयोजनाले गरेकाले नाम परिवर्तन गरिनुपर्ने र तयारी स्थानमा मुहान बनाउँदा बस्ती बग्ने सम्भावना रहेकाले त्यसलाई अन्यत्र सार्नुपर्ने ह्योल्मोको तर्क छ । आयोजनाले पहिलो चरणमा मेलम्चीपछि दोस्रो चरणमा याङ्री र लार्केको पानी पनि राजधानी लैजाने तयारी गरेको छ । 'याङ्री र लार्केसमेत लैजाने भएकाले नाम परिवर्तन गर्न प्रस्ताव गरेका हौं', हेलम्बुका छिरिङ लामाले भने, 'आयोजनाको नाम फेर्नु ह्योल्मोको पहिलो सर्त हो ।' स्थानीय वासिन्दाले आयोजनाको नाममा 'ह्योल्मो' थप्नुपर्ने बताएका छन् । तयारी स्थानमा मुहान बनाउँदा हेलम्बुको प्रसिद्ध पर्यटकीय स्थान मेलम्चीघ्याङ् र तार्केघ्याङ्को बस्ती खतरामा पर्ने भएकाले सार्न दबाब दिएको उनले बताए । आयोजनाले हाल रिबर्मा भन्ने ठाउँमा इन्टेक बनाएर पानी लैजाने योजना बनाएको हो । 'आयोजनाले बस्ती नबगाउने आधार दिन सकोस्', लामाले भने ।त्यसैगरी, सामाजिक उत्थान कार्यक्रम (सुप) सञ्चालनको जिम्मा पाएको ह्योल्मो-सिन्धु-मेलम्ची उपत्यका सामाजिक उत्थान कार्यक्रम सञ्चालन समितिसमेतको आयोजनाको कामप्रति असन्तुष्टि छ
No comments:
Post a Comment