राजाका तस्बिर भएका नोट बजारबाट निख्रिँदै

लिम्वूवान डट व्लगस्पोट डटकम,काठमाडौं

असोज १६- पूर्वराजाहरुका तस्बिर भएका नोट चलन चल्तीबाट लगभग हराएका छन्। अहिले बजारमा १ खर्ब ८२ अर्ब रुपैयाँ बराबरका नोट चल्तीमा छन्। यसमध्ये पूर्वराजा (वीरेन्द्र र ज्ञानेन्द्र)का तस्बिर भएका करिब ५ अर्ब रुपैयाँका नोट मात्र बजारमा रहेको राष्ट्र बैंकको अनुमान छ। यो कुल चल्तीमा भएका नोटको करिब साढे २ प्रतिशत मात्र हो। दसैंका लागि नयाँ र सुकिलासहित ३० अर्बका नोट राष्ट्र बैंकले बजारमा ल्याउने व्यवस्था गरेको थियो। राष्ट्र बैंकको निर्देशन अनुरुप बैंक तथा वित्तीय संस्थाले उपभोक्ताबाट पूर्वराजाका तस्बिर भएका नोट खिचेर पठाएपछि बजारमा यस्ता लगभग निखि्रएका हुन्। बैंकरका अनुसार अहिले कहिले काहिँ फाट्टफुट्ट मात्र यस्ता नोट बैंकमा आउने गरेका छन्। 'राष्ट्र बैंकको निर्देशन अनुरुप पूर्वराजाका नोट बैंकले वितरण गरेका छैनन्,' बैंकर्स संघका उपाध्यक्ष राजनसिंह भण्डारीले आइतबार नागरिकसँग भने 'उपभोक्ताबाट आउने यस्ता नोट संकलन गरी राष्ट्र बैंक पठाउने गरिएको छ।'

राष्ट्र बैंकले २०६२ देखि राजाका तस्बिर भएका नोट प्रचलनमा ल्याएको छैन। छाप्न डिजाइन तयार भइसकेको नोटबाट समेत पूर्वराजा र राजमुकुट हटाएर सगरमाथा र लालिगुराँसको तस्बिर राखिएको थियो। त्यतिबेला राजाको तस्बिर छोप्ने हिसाबमा सगरमाथा र लालिगुराँस राखिएको थियो। त्यसलगत्तै मन्त्रिपरिषदले चार वर्षभित्र पूर्वराजाका तस्बिर भएका नोट हटाउने निर्णय गरेको थियो। यही निर्णय बमोजिम केही समयअघि राष्ट्र बैंकले पूर्वराजाका तस्बिर भएका नोट चल्तीबाट हटाउने सूचना निकालेको थियो। यसपछि देशभर नोट साट्ने भीड बढेपछि राष्ट्र बैंकले चलन चल्तीबाट हटाउने निर्णय स्थगित गरेको थियो। अख्तियारले हटाउने विषयमा प्रश्न गरेपछि राष्ट्र बैंक पछि हटेको थियो। पुरानालाई नयाँले विस्थापित गर्छ भन्ने मान्यता राष्ट्र बैंकको थियो। यो नीति यो दसैंमा नोटको प्रचलन हेर्दा पूर्वराजाको नोट न्यून भएकाले सफल भएको राष्ट्र बैंकका उच्च अधिकारीहरुको विश्लेषण छ।