"लिम्वुवान स्वायत्त राज्य निर्माणमा एकजुट भएर लागौं"
लिम्वुवानको लागि को कस्तो पहिला पचिान गरौं
अहिले देशको राजनिती अति तरल अवस्थामा भएको कुरा सवैलाई विदितै छ । देश संघीयतामा जाने या नजाने कुरामा जवसम्म संविधानसभाले निक्र्योल गर्दैन । तव संघीय गणतन्त्र नेपालको स्थापना भएको मानिदैन । त्यस्तै लिम्वुवान स्वायत्त राज्यको सवाल पनि सयौं वर्षेखि उठिरहेको छ । यसैको निरन्तरता पूर्खाको विरासत लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चा (लिरामो) ले पनि दिएको छ । लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चाको अवधारणा अनुसार पहिले लिम्वुवान कहां हो ? कति हो ? कसको अग्राधिकार हो? वारेमा निक्र्योल हुनुपर्छ भन्ने छ । यसमा लिम्वुवान नेपालको सुदुर पूर्वमा अवस्थित सिस्वा/संखुवा/अरुण/सप्तकोशीको पूर्व, मेचीनदी पश्चिम, तिव्वत दक्षिण र भारत उत्तर पर्दछ । यहां लिम्वु जातिको अग्राधिकार रहनु पर्दछ । तर नेपालको केही राजनिती पार्टी या सत्ताधारीहरु र्सवप्रथम लिम्वुवानको नाम लिन चाहदैनन । नाम लिएतापनि लिम्वुवानलाई सिमीत पार्दछन् । यसमा नेपालको ठूला पार्टी भनाउदाहरु एमाले र माओवादी लागेका छन् । एमालेको राज्य पूनसंरचना खाका अनुसार लिम्वुवानभित्र पहाडिक्षेत्र लिम्वुवान र मधेस क्षेत्र विराट वनाई लिम्वुवानभित्र दुइवटा राज्यहरुको प्रस्ताव गरिएको छ । विराट कुन सभ्यता हो-त्यस्तै लिम्वुवानलाई लिम्वुजातिको भूमि होईन,लिम्वुजातिलाई सम्मान गरेकोरे । यो के भन्न खोजेको हो? माओवादीले पनि लिम्वुवानको हिमाललाई हिमाल, पहाडलाई लिम्वुवान, धरान क्षेत्रलाई विजयपुर र पूर्व पश्चिम राजमार्गदेखि दक्षिणलाई कोचिला वनाई ४ राज्यहरुमा विभाजन गरिएको छ । हिमाल र विजयपुर भर्खरै ल्याईएका प्रस्तावहरु हुन् । यीनीहरुको हामी घोर विरोध गर्दछौं । कांग्रेसले लिम्वुवानको कुरा उठाएको छैन । उ लिम्वुवान चाहदैन । त्यसैले उ अझ हाम्रो ठूलो विरोधी हो । मधेसवादीहरु पनि हाम्रा विरोधी हुन् । जजसले लिम्वुवानको कुरा उठाउदैनन् तथा उठाएतापनि लिम्वुवानको अहितमा उठाउछन् भने ती सवै हाम्रा विरोधीहरु हुन् । यो सवै कुरा हामीले वुझौं र पहिचान गरेर कार्य गरौं ।
हामीले गर्नुपर्ने कुराहरु
यसरी सत्ताधारीहरु तथा आसेपासेहरुले लिम्वुवानको अहितको कामहरु गरिरहेका छन् । यसमा थप भूमिका हाम्रै दाजुभाईहरुले पनि वुझेर या नवुझेर या वुझेर पनि अरुको घोडा भएर या व्यक्तिगत स्वार्थको लागि आफ्नै आमावावु, दाजुभाई र मातृभूमि लिम्वुवानको अहितमा काम गरिरहेका छन् । यस्तो हुँदा ऐतिहासिक आधारमा स्थापित लिम्वुवान अहिलेनै नहुने सम्भावना वढेर गएको छ । सामन्तवादी तथा व्राम्हणवादीहरु लिम्वुवानको सग्लो रुप देख्न चाहदैनन् । लिम्वुवानको मात्र होईन आदिवासी जनजातिहरुको भलो चाहदैनन् । सग्लो लिम्वुवान भयो भने लिम्वु लिम्वुवानवादीहरु शक्तिशाली हुन्छन् र व्राम्हणवादीहरु कमजोर हुन्छन् भनी ठान्दछन् । लिम्वुवान शक्तिशाली हुनु नेपालको समृद्धि हुनु, शक्तिशाली हुनु हो -त्यो उनीहरु चाहदैनन् । उनीहरु देशलाई व्रम्हलुट गर्न चाहन्छन् । यर्सथ यी सवै कुराहरुलाई वुझेर, व्याख्या विश्लेषण गरेर ऐतिहासिक आधारमा लिम्वुवान स्वायत्त राज्य स्थापनाको लागि सम्पूर्ण लिम्वु तथा लिम्वुवानवासीहरु एकजुट भएर लागौं । जो जो हामी माओवादी, एमालेको लिम्वुवानको मोर्चामा छौं । सिमीत क्षेत्र ओगटेको तथा ऐतिहासिकता मेटिएको लिम्वुवानको विनिर्माणको लागि नलागौं । वृहत लिम्वुवान निर्माणको पक्षमा लागौं । अन्य पार्टीका जस्ले लिम्वुवानको वकालत गर्दैनन् लिम्वुवान चाहने उहाहरुले पनि लिम्वुवानको वकालत गर्न आफ्नो पार्टीका लगाऔं । जो जो हामी विभिन्न पार्टीकाछौं तर लिम्वुवानको वकालत गर्र्छौ भने तपाईरुलाई लिम्वुवानको वकालत गर्न स्वतन्त्र छ । तर हामी आग्रह गर्दछौं कि तपार्इहरुले ऐतिहासिक पृष्ठभूमिको आधारमा अवस्थित लिम्वुवान सिस्वा, संखुवा, अरुणहुदै सप्तकोशी पूर्व, मेची पश्चिम, तिव्वत दक्षिण र भारत उत्तरको पूर्वी नेपालको ९ जिल्लाहरु ताप्लेजुङ, पानथर,र्इलाम, झापा, संखुवासभा, तेरथुम, धनकुटा, मोरङ र सुनसरी लिम्वुवान हो र यो नै हुनुपर्छ भनेर लागौं । व्यक्तिगत क्षणिक स्वार्थको लागि लिम्वुवानलाई दाउमा नराखौं । लिम्वुवान हाम्री आमा हुन् । आमालाई जोगाउन ज्यान दिएर लागौं । आत्मानिर्णयको अधिकार खोज्ने साथीहरुले अरुले दवाएर दिएको आत्माको निर्णय नै आफ्नो आत्मानिर्ण हो भनेर मुटुमाथि ढुंगा राखेर काम नगरौं । हाम्रो आत्मानिर्णय सम्पूर्ण ९ जिल्लाहरु लिम्वुवान हुनुपर्छ भन्दछ भने त्यसैको आधारमा लिम्वुवान स्वायत्त रँज्य निर्माणमा लागौं । तर्सथ आफ्नो पार्टीमा वस्न समस्या भए लिरामोमा आवद्ध होऔं । लिरामो तपाईहरुलाई हार्दिक स्वागत गर्दछ । लिरामो लिम्वु र लिम्वुवानको आत्मा वोकेको मोर्चा हो ।
अन्त्यमा जसरी भएपनि यही घडिमा लिम्वुवान स्वायत्त राज्य स्थापना ऐतिहासिक आधारमा हुनुपर्ने कुरामा हामी सवै सचेत भई उक्त प्राप्तिको लागि हामी सम्पूर्ण लिम्वु लिम्वुवानवासीहरु एकजुट भएर लागौं । साथै अन्य आदिवासी जनजातिहरु तथा स्वायत्त राज्यको लागि माग गर्ने शक्तिहरु सवैमा कार्यगत एकता कायम गर्दै अघि वढ्न पनि हामी हार्दिक अपिल गर्दछौं ।
लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चा
लिम्वुवानको लागि को कस्तो पहिला पचिान गरौं
अहिले देशको राजनिती अति तरल अवस्थामा भएको कुरा सवैलाई विदितै छ । देश संघीयतामा जाने या नजाने कुरामा जवसम्म संविधानसभाले निक्र्योल गर्दैन । तव संघीय गणतन्त्र नेपालको स्थापना भएको मानिदैन । त्यस्तै लिम्वुवान स्वायत्त राज्यको सवाल पनि सयौं वर्षेखि उठिरहेको छ । यसैको निरन्तरता पूर्खाको विरासत लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चा (लिरामो) ले पनि दिएको छ । लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चाको अवधारणा अनुसार पहिले लिम्वुवान कहां हो ? कति हो ? कसको अग्राधिकार हो? वारेमा निक्र्योल हुनुपर्छ भन्ने छ । यसमा लिम्वुवान नेपालको सुदुर पूर्वमा अवस्थित सिस्वा/संखुवा/अरुण/सप्तकोशीको पूर्व, मेचीनदी पश्चिम, तिव्वत दक्षिण र भारत उत्तर पर्दछ । यहां लिम्वु जातिको अग्राधिकार रहनु पर्दछ । तर नेपालको केही राजनिती पार्टी या सत्ताधारीहरु र्सवप्रथम लिम्वुवानको नाम लिन चाहदैनन । नाम लिएतापनि लिम्वुवानलाई सिमीत पार्दछन् । यसमा नेपालको ठूला पार्टी भनाउदाहरु एमाले र माओवादी लागेका छन् । एमालेको राज्य पूनसंरचना खाका अनुसार लिम्वुवानभित्र पहाडिक्षेत्र लिम्वुवान र मधेस क्षेत्र विराट वनाई लिम्वुवानभित्र दुइवटा राज्यहरुको प्रस्ताव गरिएको छ । विराट कुन सभ्यता हो-त्यस्तै लिम्वुवानलाई लिम्वुजातिको भूमि होईन,लिम्वुजातिलाई सम्मान गरेकोरे । यो के भन्न खोजेको हो? माओवादीले पनि लिम्वुवानको हिमाललाई हिमाल, पहाडलाई लिम्वुवान, धरान क्षेत्रलाई विजयपुर र पूर्व पश्चिम राजमार्गदेखि दक्षिणलाई कोचिला वनाई ४ राज्यहरुमा विभाजन गरिएको छ । हिमाल र विजयपुर भर्खरै ल्याईएका प्रस्तावहरु हुन् । यीनीहरुको हामी घोर विरोध गर्दछौं । कांग्रेसले लिम्वुवानको कुरा उठाएको छैन । उ लिम्वुवान चाहदैन । त्यसैले उ अझ हाम्रो ठूलो विरोधी हो । मधेसवादीहरु पनि हाम्रा विरोधी हुन् । जजसले लिम्वुवानको कुरा उठाउदैनन् तथा उठाएतापनि लिम्वुवानको अहितमा उठाउछन् भने ती सवै हाम्रा विरोधीहरु हुन् । यो सवै कुरा हामीले वुझौं र पहिचान गरेर कार्य गरौं ।
हामीले गर्नुपर्ने कुराहरु
यसरी सत्ताधारीहरु तथा आसेपासेहरुले लिम्वुवानको अहितको कामहरु गरिरहेका छन् । यसमा थप भूमिका हाम्रै दाजुभाईहरुले पनि वुझेर या नवुझेर या वुझेर पनि अरुको घोडा भएर या व्यक्तिगत स्वार्थको लागि आफ्नै आमावावु, दाजुभाई र मातृभूमि लिम्वुवानको अहितमा काम गरिरहेका छन् । यस्तो हुँदा ऐतिहासिक आधारमा स्थापित लिम्वुवान अहिलेनै नहुने सम्भावना वढेर गएको छ । सामन्तवादी तथा व्राम्हणवादीहरु लिम्वुवानको सग्लो रुप देख्न चाहदैनन् । लिम्वुवानको मात्र होईन आदिवासी जनजातिहरुको भलो चाहदैनन् । सग्लो लिम्वुवान भयो भने लिम्वु लिम्वुवानवादीहरु शक्तिशाली हुन्छन् र व्राम्हणवादीहरु कमजोर हुन्छन् भनी ठान्दछन् । लिम्वुवान शक्तिशाली हुनु नेपालको समृद्धि हुनु, शक्तिशाली हुनु हो -त्यो उनीहरु चाहदैनन् । उनीहरु देशलाई व्रम्हलुट गर्न चाहन्छन् । यर्सथ यी सवै कुराहरुलाई वुझेर, व्याख्या विश्लेषण गरेर ऐतिहासिक आधारमा लिम्वुवान स्वायत्त राज्य स्थापनाको लागि सम्पूर्ण लिम्वु तथा लिम्वुवानवासीहरु एकजुट भएर लागौं । जो जो हामी माओवादी, एमालेको लिम्वुवानको मोर्चामा छौं । सिमीत क्षेत्र ओगटेको तथा ऐतिहासिकता मेटिएको लिम्वुवानको विनिर्माणको लागि नलागौं । वृहत लिम्वुवान निर्माणको पक्षमा लागौं । अन्य पार्टीका जस्ले लिम्वुवानको वकालत गर्दैनन् लिम्वुवान चाहने उहाहरुले पनि लिम्वुवानको वकालत गर्न आफ्नो पार्टीका लगाऔं । जो जो हामी विभिन्न पार्टीकाछौं तर लिम्वुवानको वकालत गर्र्छौ भने तपाईरुलाई लिम्वुवानको वकालत गर्न स्वतन्त्र छ । तर हामी आग्रह गर्दछौं कि तपार्इहरुले ऐतिहासिक पृष्ठभूमिको आधारमा अवस्थित लिम्वुवान सिस्वा, संखुवा, अरुणहुदै सप्तकोशी पूर्व, मेची पश्चिम, तिव्वत दक्षिण र भारत उत्तरको पूर्वी नेपालको ९ जिल्लाहरु ताप्लेजुङ, पानथर,र्इलाम, झापा, संखुवासभा, तेरथुम, धनकुटा, मोरङ र सुनसरी लिम्वुवान हो र यो नै हुनुपर्छ भनेर लागौं । व्यक्तिगत क्षणिक स्वार्थको लागि लिम्वुवानलाई दाउमा नराखौं । लिम्वुवान हाम्री आमा हुन् । आमालाई जोगाउन ज्यान दिएर लागौं । आत्मानिर्णयको अधिकार खोज्ने साथीहरुले अरुले दवाएर दिएको आत्माको निर्णय नै आफ्नो आत्मानिर्ण हो भनेर मुटुमाथि ढुंगा राखेर काम नगरौं । हाम्रो आत्मानिर्णय सम्पूर्ण ९ जिल्लाहरु लिम्वुवान हुनुपर्छ भन्दछ भने त्यसैको आधारमा लिम्वुवान स्वायत्त रँज्य निर्माणमा लागौं । तर्सथ आफ्नो पार्टीमा वस्न समस्या भए लिरामोमा आवद्ध होऔं । लिरामो तपाईहरुलाई हार्दिक स्वागत गर्दछ । लिरामो लिम्वु र लिम्वुवानको आत्मा वोकेको मोर्चा हो ।
अन्त्यमा जसरी भएपनि यही घडिमा लिम्वुवान स्वायत्त राज्य स्थापना ऐतिहासिक आधारमा हुनुपर्ने कुरामा हामी सवै सचेत भई उक्त प्राप्तिको लागि हामी सम्पूर्ण लिम्वु लिम्वुवानवासीहरु एकजुट भएर लागौं । साथै अन्य आदिवासी जनजातिहरु तथा स्वायत्त राज्यको लागि माग गर्ने शक्तिहरु सवैमा कार्यगत एकता कायम गर्दै अघि वढ्न पनि हामी हार्दिक अपिल गर्दछौं ।
लिम्वुवान राष्ट्रिय मोर्चा
दिल पालुङवा लिम्वु
अध्यक्ष
अविचन्द्र इङनाम
महासचिव
महासचिव
No comments:
Post a Comment