नेपालको राजनीतिक क्षेत्रमा ५६ प्रतिशत बाहुन-क्षत्री महिला

लिम्वूवान डट व्लगस्पोट डटकम,काठमाडौं

२१ दशमलव ५१ प्रतिशत महिलाले समाजको नकारात्मक धारणालाई राजनीतिमा निरन्तरता दिन नसक्नुको कारण बताएका छन् भने १९ दशमलव ७७ प्रतिशतले घरपरिवारको नकारात्मक धारणालाई दोषी देखाएका छन्। नेपालमा राजनीतिक क्षेत्रमा लाग्ने महिलामध्ये ५६ प्रतिशत बाहुन-क्षत्री रहेको एक अध्ययनले देखाएको छ। बियोन्ड बेइजिङ कमिटीले १ हजार १६ जना राजनीतिक महिलाबीच गरेको अध्ययनले ३१ दशमलव ५ प्रतिशत जनजाति, ७ दशमलव ५८ प्रतिशत दलित, ४ दशमलव ७२ प्रतिशत मधेसी र शून्य दशमलव २० प्रतिशत मुस्लिम समुदायका महिला राजनीतिमा संलग्न रहेको देखाएको छ। मुलुकमा क्रियाशील १५ वटा राजनीतिक पार्टी साथै एक जना स्वतन्त्र वामपन्थीसमेत गरी ७३ जिल्लाका अगुवा राजनीतिक महिलाहरूबीच उक्त अध्ययन गरिएको थियो। उनीहरूको शैक्षिक स्थितिलाई हेर्दा २ दशमलव २७ प्रतिशत निरक्षर, ९ दशमलव ९७ प्रतिशत अनौपचारिक र १७ दशमलव ८२ प्रतिशतले प्राथमिक शिक्षा हासिल गरेका छन्। त्यस्तै ५२ दशमलव २७ प्रतिशतले माध्यमिक शिक्षा हासिल गरेका छन् भने १९ दशमलव ९४ प्रतिशतले मात्र उच्चशिक्षा हासिल गरेका छन्। त्यसै गरी राजनीतिमा सक्रिय रहेका १ हजार १६ महिलामध्ये ६ दशमलव १० प्रतिशत मध्यमवर्गीय आर्थिक हैसियतको परिवारका, ३२ दशमलव ४९ प्रतिशत निम्न आर्थिक हैसियतको परिवारका रहेको तथा उच्च आर्थिक घरानाका महिलाको राजनीतिक संलग्नताको स्थिति १ दशमलव ४१ प्रतिशत मात्र रहेको अध्ययनले देखाएको छ। अध्ययनअनुसार २१ दशमलव ५१ प्रतिशत महिलाले समाजको नकारात्मक धारणालाई महिलाले राजनीतिमा निरन्तरता दिन नसक्नुको कारण बताएका छन् भने १९ दशमलव ७७ प्रतिशतले घरपरिवारको नकारात्मक धारणालाई दोषी देखाएका छन्। त्यसै गरी ११ दशमलव ७७ प्रतिशतले परम्परागत रीतिरिवाज र पितृसत्तात्मक सोचका कारण राजनीतिलाई निरन्तरता दिन नसकेको बताएका छन्। ८ दशमलव ६ प्रतिशतले कमजोर मावनसंसाधनले गर्दा र ७ दशमलव ४१ प्रतिशतले पार्टीको उचित मूल्यांकनको अभावले नकारात्मक प्रभाव परेको कुरा व्यक्त गरेका छन्। त्यस्तै ७ दशमलव ५७ प्रतिशतले गरिबीको प्रभावलाई कारण बताएका छन् भने २ दशमलव ९८ प्रतिशतले अवसरको अभाव र बाँकी ६ दशमलव ७८ प्रतिशतले समयको अभाव बताएका छन्। अध्ययनमा सहभागी राजनीतिक महिलामध्ये ६५ प्रतिशतले राजनीतिमा महिला नेतृत्वक्षमता बढाउन शिक्षा, पर्याप्त राजनीतिक प्रशिक्षण, आर्थिक अधिकार र परिवारको सहयोग रहनुपर्ने बताएका छन्।